Democratie in de grabbelton
31.1.25
Dat de Nederlandse overheid nog altijd gebruikmaakt van X, het speeltje van multimiljonair en ‘best bud’ van Donald Trump, Elon Musk, verbaast me iedere dag weer. Terwijl de ene na de andere organisatie besluit het platform te verlaten, ziet premier Schoof – en ik citeer – ‘vooralsnog geen reden om af te zien van het gebruik van deze media’. Daar waar TikTok om redenen van nationale veiligheid, want China, niet meer wordt gebruikt, lijkt dit kabinet blind voor de gevaren van X. Politieke inmenging, online haat, voor dit kabinet is dat louter bijzaak. Sociale media zijn dusdanig belangrijke communicatiemiddelen geworden voor de overheid, dat het bang is minder mensen te zullen bereiken als zij er geen gebruik meer van maakt. Risico’s als de verspreiding van desinformatie en de gevolgen die dit met zich meebrengt, worden op de koop toe genomen.
Het platform X is sinds de overname door Musk veranderd, in een speeltuin van chaos en extremisme. Beleid wordt willekeurig aangepast, moderatie van haatdragende inhoud is uitgehold en complottheorieën krijgen vrij spel. Meermaals heeft Elon-nazi-groet-Musk laten zien dat hij geen respect heeft voor transparantie of voor democratische waarden. X is géén betrouwbaar kanaal voor openbare communicatie, door te doen alsof dat het dat wel is, legitimeren we het gebruik.
Een overheid die danst naar de pijpen van Musk in plaats van met een alternatief te komen om de burgers te bereiken, getuigt van een overheid met een gebrek aan visie en lef. Het is bovendien symptomatisch voor een groter probleem: de greep en invloed van Big Tech op onze samenleving in het algemeen, en onze democratie in het bijzonder. Denk alleen al aan de talloze datacenters van multinationals als Amazon, Google en Microsoft die hier in ons kikkerlandje een thuis hebben gevonden.
De invloed van Big Tech op de democratie wordt pijnlijk zichtbaar in de manier waarop deze bedrijven de informatiestromen beheersen. Dit heeft een directe impact op de publieke opinie en beïnvloedt verkiezingen, beleidsvorming en maatschappelijke discussies. Denk alleen al aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016, waar desinformatie en gerichte advertenties – vaak betaald door schimmige belangengroepen – de uitkomst mede bepaalden. Door gebruik te blijven maken van X zegt dit kabinet dat ze het prima vindt dat het publieke debat meer wordt gestuurd door commerciële belangen dan door de waarden van democratische besluitvorming.
De grote bedrijven krijgen gunstige belastingregels en een stabiel stroomnet, in ruil daarvoor schaden ze onze samenleving. Ze slurpen energie. Ze belasten het milieu en versterken onze afhankelijkheid van buitenlandse grootmachten. Door ziende blind gebruik te blijven maken van Elon Musks speeltje, gooit Schoof onze democratie te grabbel.